Шкоты — корѣнный народ Шкоции, котрый ся исторично сформовав з двох келтскых племен: Пиктох и Гелох.

Шкоты
Горѣ:Джеймс Ватт, Валтер Скотт, Александер Греам Белл
Долов:Виллиам Воллес, Мери, кралиця Шкотох, Шон Коннери
Популация
28–40 млн.[1]
Регионы зо значнов популациов
Шкоция 4 446 000[2] (2011, з особами шкотского походжѣня)
США 5 457 798 [3] (шкотске походжѣня)
  3 056 848 [3] (шкотско-ирске походжѣня)
Канада 4 799 005 [4] (2016)
Австралия 2 023 474 [5] (2016)
Новый Зеланд 1–2 млн. [6][7] шкотского походжѣня (шацованя)
Англия 795 000 [8]
Языкы

англицкый, шкотскый, шкотскый гелскый

Религия

атеисты 52%, презбитариане 20%, римокатолици 15%[9]

Зазначкы
Поданы лем штаты з популациов Шкотох над 20 тысяч особ
Краль Едвард VII. (1841–1901–1910) в твидовом аргайловом кабатѣ и лайбику, килтѣ, споранѣ и гленгарию
Молодиця з клану MacNeacail

История едітовати

В V.VI. сторочах там з Ирландии пришли Шкоты, завоевали край и передали му свою племенну назву. В IX. сторочу ся склало споене кральовство, называне Алба, а од XI. стороча познате як Кральовство шкотох лат. Regnum Scottorum або Шкоция лат. Scotia, што поклало основу формованя народной самосвѣдомости.[10]

Етноним едітовати

В сучасном хоснованю етноним «Шкоты» односять ку каждому, чие языкове, културне, родинне, або генетичне походжѣня звязане зоз Шкоциов. Латинске слово Scoti, зачаточно означавше Гелох, теперь означать вшиткых обывательох Шкоции. В англоязычном свѣтѣ поуживать ся термин Scottish people, Scots и Scotsmen. Термин Scotch ся поважуе в Шкоции за уразливый. Обывателе шкотской верховины доднесь захранили субетничну назву Гелох.

Характер и традиции едітовати

Шкоты суть трудолюбивы, практичны и горды своима традициями и оригиналнов културов. Хоть дефинитивна векшина теперь говорить по англицкы, гелскый (Scottish Gaelic) и шкотскый (Scots) язык ещи все мають широкый вплыв и хоснованя.[11] Подля социалного анкетованя з року 2016, опубликованого агенциов ScotCen Social Research, 52% Шкотох — атеисты, 20% належать ку Церкви Шкоции (презбитариане), 15% — римокатолици, 11% — ся голосять ку иншым христианскым Церквам, 2% — суть нехристианской вѣры.[9]

Кланы едітовати

Шкотске сполоченство подѣлене на кланы. Слово clann келтского походжѣня означало родову сполочность, належность ку едному роду, а наслѣдно и ку едной територии. В реалности члены клана суть не лем особы, звязаны через родинство, але и наяты слугы, привандровалы и натурализованы особы. Основным знаком клана е тартан — коцкасте вовняне полотно шпецифичного рисунка и фарб, з котрого ся шие шатя. Клан може мати веце як еден тартан. Окрем того кланы мають гербы и символы. Екзистуе Высшый гералдичный суд, Court of the Lord Lyon, котрый региструе и легитимизуе такы гербы. По року 1707, коли ся створила уния Шкоции и Англии, кланы были зрушены,[10] але по успокоѣню ситуации обновили ся. В сучасности кланы суть лем романтичнов традициов, але на Збор кланох 2009 в Единбургу пришло над 47 тысяч участникох.[12]

Народна ноша едітовати

Шпецифичне шкотске народне облечѣня найвеце ся захранило на верховинѣ и на островах Шкоции, де жиють переважно Гелы. Типова хлопска ноша складать ся з килта (сукнѣ), а верхню часть тѣла закрывав векшый або меншый плед (шал), вшитко з тартану свого клану. Ку килту, што не мав жебох, носив ся намѣсто того споран (кожана або кожушинова тобовка), а на голову — гленгарий, бонет з пантликами и знаками клану. Тота ноша была по якобитском повстаню (1745) заказана, але в XIX. сторочу ся обновила. Долинянскы Шкоты намѣсто килта носили надрагы, котры могли быти тартановы. Женска ноша у Гелох обсягуе довгу сукню и плед в поясом, або меншый тартановый шал. Одданы жены на головѣ носять чепець.[10]

Жерела и одказы едітовати

  • Brown, Alice; Macleod, Iseabail C.; Moulton, Matthew James and Cameron, Ewen A. (12 May. 2021). Scotland. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/place/Scotland. [перевірено 2021-08-17]. англ.
  • Гроздова И. И.: Шотландцы //Народы и религии мира: Энциклопедия / Гл. ред. В. А. Тишков, Редкол.: О. Ю. Артемова, С. А. Арутюнов, А. Н. Кожановский и др. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1999. — 928 с: ил. ISBN 5-85270-155-6 Сс. 645–647 русс.

Референции едітовати

  1. The Scottish Diaspora and Diaspora Strategy: Insights and Lessons from Ireland. Scottish Government. May 2009. http://www.gov.scot/Publications/2009/05/28141101/6. [перевірено 2021-08-17]. 
  2. Statistical Bulletin: Ethnicity (pages 16–17). Government of the United Kingdom. 2014. http://www.scotlandscensus.gov.uk/documents/censusresults/release2/statsbulletin2.pdf. [перевірено 2021-08-17]. 
  3. 3,0 3,1 Ancestry in the United States. Statistical Atlas. https://statisticalatlas.com/United-States/Ancestry. [перевірено 2021-08-17]. 
  4. Census Profile, 2016 Census. Statistics Canada. https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=E&Geo1=PR&Code1=01&Geo2=&Code2=&Data=Count&SearchText=Canada&SearchType=Begins&SearchPR=01&B1=All&TABID=1. [перевірено 2021-08-17]. 
  5. ABS Ancestry. http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2016/quickstat/036. [перевірено 2021-08-17]. 
  6. 2013 Census ethnic group profiles: Scottish. stats.govt.nz. http://www.stats.govt.nz/Census/2013-census/profile-and-summary-reports/ethnic-profiles.aspx?request_value=24658&parent_id=24650&tabname=#24658. [перевірено 2021-08-17]. 
  7. Ethnic group (total responses) by age group and sex, for the census usually resident population count, 2001, 2006, and 2013 Censuses (RC, TA) Information on table.. stats.govt.nz. http://nzdotstat.stats.govt.nz/wbos/Index.aspx?DataSetCode=TABLECODE8021. [перевірено 2021-08-17]. 
  8. Carr, Julie (2009). Scotland's diaspora and overseas-born population. Edinburgh: Scottish Government Social Research. p. 10. ISBN 978-0-7559-7657-7. Archived from the original on 5 March 2016. https://web.archive.org/web/20160305031646/http://www.gov.scot/Resource/Doc/285746/0087034.pdf. [перевірено 2021-08-17]. 
  9. 9,0 9,1 Most People in Scotland 'Not Religious'. BBC News. 3 April 2016. https://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-35953639. [перевірено 2021-08-17]. 
  10. 10,0 10,1 10,2 Гроздова И. И.
  11. Brown, Alice; Macleod, Iseabail C.; Moulton, Matthew James and Cameron, Ewen A.
  12. The Gathering unites Scots from home and abroad for a Homecoming celebration. Archived from the original on 03 Aug 2009. https://web.archive.org/web/20090803183718/http://clangathering.org/news/view/41. [перевірено 2021-08-18]. 

Тоты даны суть часточно або цалком основаны на перекладї статї Scottish people на анґліцькій Вікіпедії.